(ភ្នំពេញ)៖ លោក ហាប់ ទូច រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បានគូសរំលេចថា ការស្វះស្វែងរក និងនាំមកវិញនូវវត្ថុបុរាណដែលបាត់បង់ក្នុងសម័យជាតិជួបកលិយុគនោះ ក៏ព្រោះតែវត្ថុបុរាណទាំងអស់នេះ ជាដួងព្រលឹងវប្បធម៌ មានតម្លៃមហាសាលសម្រាប់ជាតិកម្ពុជា។
ភ្លើងសង្គ្រាមដែលកើតមាននៅកម្ពុជា កាលពីអតីតកាលធ្វើឱ្យវត្ថុបុរាណជាព្រះបដិមា និងគ្រឿងអលង្ការដែលជារតនសម្បត្តិរបស់កម្ពុជាជាច្រើន ត្រូវបានជនទុច្ចរិតលួចគាស់រំលើងយកទៅលក់ហើយធ្លាក់ទៅបណ្តាប្រទេសនានាលើពិភពលោក។ បើតាមលោក ហាប់ ទូច រតនសម្បត្តិទាំងនេះ ត្រូវបានបាត់បង់ក្នុងអំឡុងជាតិកើតសង្គ្រាមកលិយុគ ជាពិសេសក្នុងអំលុងទសវត្សរ៍៧០។
តែក្នុងគ្រាដែលកម្ពុជារកបានមកវិញនូវសុខសន្តិភាពវត្ថុបុរាណជារតនសម្បត្តិរបស់ខ្មែរ ក៏ត្រូវបានស្វះស្វែងរក និងទាមទារយកមកវិញជាបន្តបន្ទាប់។ លោក ហាប់ ទូច បានអះអាងថា វត្ថុបុរាណដែលកម្ពុជារកឃើញ ហើយទាមទារត្រឡប់មកវិញនេះ គឺមានចំនួនរាប់រយ។ ប្រទេសដែលកម្ពុជារកឃើញ និងទាមទារបានមកវិញនូវវត្ថុបុរាណទាំងនេះ រួមមានសហរដ្ឋអាមេរិក ចក្រភពអង់គ្លេស រួមនិងបណ្តាប្រទេសដទៃទៀតសរុបប្រមាណ ១៥ប្រទេស។
បើតាមលោក ហាប់ ទូច ការទទួលបាននូវវត្ថុបុរាណជារតនសម្បត្តិទាំងនេះត្រឡប់មកវិញ មិនមែនជារឿងងាយស្រួលនោះឡើយ ពោលមានកិច្ចសម្របសម្រួល និងការតស៊ូមតិនានាយ៉ាងស្វិតស្វាញបំផុត។
លោក ហាប់ ទូច បានបញ្ជាក់បែបនេះ «ការងាររបស់យើងមិនមែនគ្រាន់តែទាមទារទេ បានន័យថាជម្រើសទីមួយរបស់យើង គឺការចរចា ធ្វើយ៉ាងណាសូមឱ្យគេប្រគល់មកយើងវិញ។ យើងបង្ហាញភស្តុតាង យើងធ្វើការចរចា។ បើក្នុងករណីការចរចាមិនទៅមុខ គឺយើងសហការបន្តទៀតជាមួយសមត្ថកិច្ចសហរដ្ឋអាមេរិក និងសមត្ថកិច្ចចក្រភពអង់គ្លេស ឬបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនទៀត ដើម្បីផ្តល់ភស្តុតាង ហើយរឹបអូស ឬឆ្លងកាត់តុលាការក្នុងករណីចាំបាច់»។
លោករដ្ឋលេខាធិការ បានអះអាងថា កម្ពុជា បានក្លាយទៅជាប្រទេសឈានមុខគេមួយ ក្នុងការបើកប្រតិបត្តិការទាមទារយកសម្បត្តិវប្បធម៌របស់ខ្មែរ ដែលគេជួញដូរត្រឡប់មកវិញ។
នៅពេលសួរថា មានសារៈសំខាន់អ្វីដែលនាំឱ្យកម្ពុជាប្រឹងប្រែងស្វះស្វែងរក និងទាមទារយករតនសម្បត្តិរបស់ខ្មែរត្រឡប់មកវិញនោះ លោក ហាប់ ទូច បានអះអាងថា រតនសម្បត្តិទាំងនេះ គឺជាព្រលឹង និងជាអត្តសញ្ញាណរបស់ជាតិខ្មែរ ដែលចាំបាច់ត្រូវតែរកត្រឡប់មកវិញ។
«នេះជាព្រលឹងដូនតា នេះជាអត្តសញ្ញាណរបស់ជាតិមួយ។ បើសិនជាយើងបាត់អង្គទាំងអស់ហ្នឹង គឺយើងបាត់អត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួន។ បើបាត់បង់អត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួន មនុស្សមានតែសំបកអត់មានព្រលឹង។ អ៊ីចឹងហើយបានយើងខិតខំណាស់ ដើម្បីប្រជាជនកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន និងទៅអនាគត»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក ហាប់ ទូច។
សម្រាប់លោក ហាប់ ទូច ការដែលកម្ពុជាមានលទ្ធភាពស្វះស្វែងរក និងទាមទារវត្ថុបុរាណត្រឡប់មកវិញនេះ ក៏អាស្រ័យដោយកម្ពុជាមានសុខសន្តិភាព។ លោកបានបញ្ជាក់ថា សន្តិភាព គឺជាឱកាសមាសសម្រាប់កម្ពុជា តាមរកព្រលឹងជាតិខ្មែរត្រឡប់មកវិញ។
លោក ហាប់ ទូច បានអះអាងផងដែរថា បេសកកម្មស្វះស្វែងរកវត្ថុបុរាណរបស់ខ្មែរដែលបាត់បង់ មិនទាន់បិទបញ្ចប់នោះទេ។ លោករំពឹងថា មានរតនសម្បត្តិរបស់កម្ពុជាជាច្រើនទៀត នឹងត្រូវរកឃើញ ហើយទាមទារត្រឡប់មកវិញ៕