(ភ្នំពេញ)៖ បច្ចុប្បន្ននេះ សភាពការណ៍ពិភពលោកកំពុងមានការវិវត្ថផ្លាស់ប្ដូរយ៉ាងជ្រាលជ្រៅឆាប់រហ័សប្រកបដោយភាពស្មុគស្មាញ ពិបាកប៉ាន់ស្មាន និងពោរពេញទៅដោយគ្រោះថ្នាក់។ ពិភពលោកបានដើរមកដល់សករាជនៃភូមិសាស្រ្តនយោបាយថ្មីមួយទៀត ដែលកកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលប្រែប្រួលដ៏លំបាកឆ្ពោះទៅរកប្រព័ន្ធពហុប៉ូលដែលតួអង្គថ្មី/ចាស់ កំពុងប្រកួតប្រជែងដណ្ដើមតួនាទីគ្នាក្នុងការសម្រេចលើកិច្ចការពិភពលោកនិងតំបន់។
កម្ពុជាជាប្រទេសតូចនៅចន្លោះប្រទេសធំពីរ និងមានសេដ្ឋកិច្ចមានភាពអាស្រ័យច្រើនជាមួយតួអង្គខាងក្រៅ ព្រមទាំងពពុះនយោបាយផ្ទៃក្នុងមិនសូវល្អ។ ដូច្នេះ ការរៀបចំនយោបាយ និងទំនាក់ទំនាក់ការបរទេសមានសារៈសំខាន់ណាស់កម្ពុជា ទាំងក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ សន្តិសុខ យុទ្ធសាស្ត្រ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមវប្បធម៌។
ចំពោះមុខសភាពការណ៍នេះ កម្ពុជាត្រូវគោរពដោយខ្ជាប់ខ្ជួននូវគោលការណ៍គ្រឹះ នៃនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនដូចមានកំណត់ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ មាត្រា៥៣ ដែលកំណត់ថា «ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាប្រកាន់ខ្ជាប់ជានិច្ចនូវនយោបាយអព្យាក្រឹតអចិន្ត្រៃយ៍ និងមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជារួមរស់សន្តិសហវិជ្ជមានជាមួយប្រទេសជិតខាង និង ប្រទេសដទៃទៀតទាំងអស់នៅលើសកលលោក»។
ប៉ុន្តែកម្ពុជាត្រូវតែមានភាពវៃឆ្លាតក្នុងការអនុវត្តនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន គឺជានយោបាយដែលអាចទាញយកចំណេញពីប្រទេសអ្នកមាននិងមហាអំណាចតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ដោយមិនរើសអើងថា ជាលោកសេរី ឬលោកកុម្មុយនិស្តនោះឡើយ ពីព្រោះពួកមហាអំណាចទាំងឡាយក៏ជ្រើសរើសយកវិធីនេះដូចគ្នាដែរ ពោលគឺឱ្យតែបានផលចំណេញដល់ប្រទេសជាតិ និងប្រជាជន។ លុយ គឺគ្មានពណ៌ និងគ្មានក្លិនកុម្មុយនិស្ត ឬសេរីនោះទេ។
ការបន្តប្រកាន់ជំហរបែងចែកថា លោកសេរី ឬលោកកុម្មុយនិស្ត គឺជាគំនិតនយោបាយហួសសម័យ និងឆោតល្ងង់ ដែលមិនស្របជាមួយនិន្នាការពិភពលោកបច្ចុប្បន្ននេះឡើយ។ ក្នុងន័យនេះ គ្មានហេតុផលអ្វីដែលកម្ពុជាត្រូវបដិសេធទំហំដ៏ធំ នៃវិនិយោគចិនមកក្នុងប្រទេសខ្លួននោះទេ ហើយរឹតតែស្វាគមន៍ខ្លាំងថែមទៀត ចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន ដើម្បីបំពេញឱ្យភាពចន្លោះប្រហោងនៃភាពអនុគ្រោះរបស់គណៈកម្មការអឺរ៉ុប គឺ EBA ២០% ដែលត្រូវបានកាត់កាលពីពេលថ្មីៗនេះ។ ទន្ទឹមនឹងនោះដែរ កម្ពុជាក៏ស្វាគមន៍ផងដែរចំពោះការវិនិយោគមកពីប្រទេសនានាដូចគ្នា កម្ពុជាគ្មានការរើសអើងចំពោះការវិនិយោគមកពីប្រទេសណានោះទេ ហើយកម្ពុជាក៏ស្វាគមន៍កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយប្រទេសផ្សេងៗទៀតដែរ។
បើយើងពិនិត្យទៅលើទំនាក់ទំនងការបរទេសកម្ពុជា យើងគួរបែងចែកជាបួនទម្រង់ ទី១៖ ទំនាក់ទំនងរបស់កម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាង, ទី២៖ ទំនាក់ទំនងរបស់កម្ពុជាជាមួយមហាអំណាចមធ្យមនៅក្នុងតំបន់, ទី៣៖ ទំនាក់ទំនងរបស់កម្ពុជាជាមួយបណ្តាប្រទេសនានាទាំងក្នុងនិងក្រៅតំបន់, ទី៤៖ទំនាក់ទំនងរបស់កម្ពុជាជាមួយមហាអំណាចសំខាន់បី រួមមាន រុស្ស៉ី សហរដ្ឋអាម៉េរិក និងចិន។
ក្នុងសេណារីយោនេះ កម្ពុជាត្រូវមានទំនាក់ទំនងល្អជាបងប្អូនជាមួយប្រទេសជិតខាង រួមមាន៖ ឡាវ ថៃ និងវៀតណាម ក្នុងហេតុផលនយោបាយ សន្តិសុខ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមវប្បធម៌។ កម្ពុជា មិនអាចយកប្រទេសជិតខាងណាជាសត្រូវនោះទេ ប៉ុន្តែកម្ពុជា ក៏មិនត្រូវឱនក្បាលជាមួយប្រទេសជិតខាងណាមួយដែរ។ កម្ពុជាត្រូវមានទំនាក់ទំនងដោយស្មើមុខនិងស្មើសិទ្ធិជាមួយគ្រប់បណ្តាប្រទេសទាំងអស់។ ប្រទេសណាក៏ដោយដែលឈ្លនពានកម្ពុជា យើងត្រូវឆ្លើយតបតាមភាសារបស់ពួកគេ។
ចំពោះប្រទេសមហាអំណាចមធ្យមក្នុងតំបន់វិញ គឺពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់កម្ពុជា។ ការងើបឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនិងស្វាហាប់ក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងបច្ចេកវិទ្យារបស់បណ្ដាប្រទេសអាស៊ី ជាពិសេស ចិន ជប៉ុន ឥណ្ឌា កូរ៉េខាងត្បូង និងសហគមន៍ ASEAN បាននាំឱ្យជញ្ជីងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចផ្អៀងមកតំបន់អាស៊ី។ ក្នុងន័យនេះ កម្ពុជាត្រូវមានទំនាក់ទំនងជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយមហាអំណាចមធ្យមក្នុងតំបន់ទាំងនេះ រួមមាន៖ ជប៉ុន ឥណ្ឌា និងកូរ៉េខាងត្បូង ដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយ យុទ្ធសាស្ត្រ និងសេដ្ឋកិច្ច។ ទន្ទឹមនឹងនោះដែរ កម្ពុជាត្រូវមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀត ទាំងក្នុងក្រៅតំបន់ ដើម្បីធ្វើពិពិធកម្មពាណិជ្ជកម្មនិងការទូតរបស់ខ្លួន។
ចំពោះទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជាមួយមហាអំណាចសំខាន់បី រួមមាន៖ រុស្ស៉ី សហរដ្ឋអាមេរិក និងចិនវិញ យើងត្រូវពិនិត្យទៅសក្តានុពលខាងផ្នែកនយោបាយ សន្តិសុខ យុទ្ធសាស្ត្រ និងសេដ្ឋកិច្ច។ ក្នុងន័យនេះ ចំពោះទំនាក់ទំនងជាមួយរុស្ស៉ី យើងត្រូវដឹងថា បច្ចុប្បន្នរុស្ស៉ី គឺមិនមែនជាអតីតសហភាពសូវៀតទៀតទេ។ រុស្ស៉ីគ្មានបំណង និងគ្មានលទ្ធភាពចងក្រងសម្ព័ន្ធដូចសម័យអតីតសហភាពសូវៀតទៀតឡើយ។ ដូច្នេះរុស្ស៉ី គ្មានថាមពលអ្វីទៅជួយអូសសណ្តោងសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសណាទេ ប៉ុន្តែរុស្ស៉ីនៅតែមានសារៈសំខាន់សម្រាប់កម្ពុជា ក្នុងន័យនយោបាយផង និងយុទ្ធសាស្ត្រផង។ ដូច្នេះកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវរក្សាទំនាក់ទំនងដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រជាប្រពៃណីជាមួយរុស្ស៉ី។
ចំពោះសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ បច្ចុប្បន្នសហរដ្ឋអាម៉េរិកប្រៀបដូចជារដ្ឋបុរីស្ប៉ាត ដែលចេះតែមានការបារម្ភកាន់តែខ្លាំងឡើងខ្លាចបាត់បង់តំណែងជាមហាអំណាចពិភពលោកទី១របស់ខ្លួនដោយសម្លឹងមើលមិនពព្រិចភ្នែកចំពោះការរះឡើងយ៉ាងខ្ពស់ត្រដែត និងការរីកចម្រើនកាន់តែលឿនរបស់ចិន ដែលជាមហាអំណាចថ្មីប្រៀបបីដូចជារដ្ឋបុរី អាថែន ក្នុងសេណារីយ៉ូរបស់ ទុយស៊ីឌីដ នាសម័យក្រិចបុរាណ។
ដូច្នេះ ទំនាក់ទំនងរបស់កម្ពុជាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក គឺស្មុគស្មាញពិបាកប៉ាន់ស្មាន។ ចំពោះមុខសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងមិនចាប់យកកម្ពុជា ជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រទេ។ និយាយជារួមទៅក្នុងទស្សនៈរបស់ខ្លួន សហរដ្ឋអាម៉េរិក ចាត់ទុកកម្ពុជា ជាស្ត្រីមានប្តីរួច ឬយ៉ាងហោចណាស់ ជាស្ត្រីដែលភ្ជាប់ពាក្យរួច។ ជាសាច់ការជាក់ស្តែង កម្ពុជាមិនមែនស្រីក្រមុំ ជាស្ត្រីមេម៉ាយ ឬជាស្ត្រីមានប្តីហើយអ្វីនោះទេ កម្ពុជា គឺជាប្រទេសមួយដែលប្រកាន់ខ្ជាប់នូវនយោបាយការបរទេសផ្កាចម្រុះពណ៌។
ក្នុងន័យនេះ កម្ពុជាមិនអាចយកសហរដ្ឋអាម៉េរិកជាសត្រូវបានទេ កម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវថ្នាក់ថ្នមទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ យើងត្រូវដឹងថា សហរដ្ឋអាម៉េរិក ជាមហាអំណាចទី១លើពិភពលោក មានសម្ព័ន្ធមិត្តច្រើន ហើយដៃគូក៏ច្រើន ដូច្នេះសហរដ្ឋអាម៉េរិក មានទឹកមាត់ប្រៃនៅក្នុងកិច្ចការតំបន់និងពិភពលោក។
ដោយឡែកប្រទេសចិន គឺជាមហាអំណាចថ្មីដែលទើបរះឡើងយ៉ាងត្រដែតត្រដឹម មានការអភិវឌ្ឍលឿនខ្លាំងស្ទើរគ្រប់វិស័យ។ ប្រធានាធិបតី ស៊ី ជីនពីង ដែលបានឡើងកាន់អំណាចក្នុងឆ្នាំ២០១២ បានបោះបង់ចោលយុទ្ធសាស្រ្តដ៏ប្រយ័ត្នប្រយែងរបស់លោក តេង ស៊ាងពីង ដែលបាននិយាយថា «លាក់កម្លាំងរង់ចាំពេលវេលា»។ ផ្ទុយទៅវិញ លោក ស៊ី ជីនពីង បានប្រកាសថា របបដឹកនាំរបស់គាត់នឹងបន្ត «ក្តីសុបិនរបស់ប្រទេសចិន» ដោយអះអាងជាថ្មីថា ចិនជាទីតាំងដ៏ត្រឹមត្រូវនៃមហាអំណាចពិភពលោកបន្ទាប់ពីរងនូវការប្រមាថអស់រយៈពេលមួយសតវត្សរ៍ក្រោមកណ្តាប់ដៃរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក អឺរ៉ុប និងជប៉ុន។
ចាប់តាំងពីការប្រកាសនោះមក លោក ស៊ី ជីនពីង បានផ្តោតលើការបង្វែរកម្លាំងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនទៅជាសាច់ដុំនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។នៅឆ្នាំ២០១៣ លោក ស៊ី ជីនពីង បានប្រកាសពីផែនការផ្លូវសូត្រសតវត្សរ៍ទី២១ ក្រោយមកហៅថា «គំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ» ដែលមានទំហំទឹកប្រាក់រាប់ម៉ឺនលានដុល្លារ។ ក្រុងប៉េកាំងបញ្ចេញនូវសមត្ថភាពឧស្សាហកម្មរបស់ខ្លួន ដើម្បីសាងសង់ផ្លូវឆ្លងកាត់បណ្តាប្រទេសនៅអាស៊ី អឺរ៉ុប និងអាហ្វ្រិក។ គោលបំណងរបស់ចិន គឺប្រែក្លាយខ្លួនជាមជ្ឈមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកដ៏រស់រវើក។
លោក ស៊ី ជីនពីង ក៏ប្តេជ្ញាដឹកនាំដណ្តើមខ្សែសង្វាក់មូលធននិយមតាមរយៈគំនិតផ្តួចផ្តើមមួយទៀតហៅថា «ផលិតនៅប្រទេសចិន ឆ្នាំ២០២៥ (Made in China 2025»។
លោក ស៊ី ជីនពីង ក៏បានចាប់ផ្តើមគម្រោងប្រែក្លាយ «ចិនជាមហាអំណាចយោធា» នៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ គាត់បានពង្រឹងកងទ័ពជើងទឹក ដាក់ពង្រាយនាវា បង្កើតកោះយោធានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងខាងកើត ដើម្បីត្រួតត្រាផ្លូវដឹកជញ្ជូន (ផ្លូវទឹក និងអាកាស) ទាមទារសិទ្ធិរុករកប្រេង និងឧស្ម័នធម្មជាតិក្រោមសមុទ្រ និងសិទ្ធិនេសាទ។ នៅទីបំផុតទៅ ប្រទេសចិនបានអះអាងកាន់តែច្រើននៅក្នុងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ រាប់ចាប់តាំងពីបញ្ហាប្រែប្រួលអាកាសធាតុរហូតដល់ជម្លោះពាណិជ្ជកម្ម។
នៅសហរដ្ឋអាម៉េរិក ការរះឡើងរបស់ប្រទេសចិន ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាគ្រោះថ្នាក់ដល់ឧត្តមភាពរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកនៅក្នុងប្រព័ន្ធអន្តរជាតិ។ ទោះបីជាគំនិតនៃការពង្រីកសេដ្ឋកិច្ចនិងយោធារបស់ចិន និងការថមថយឥទ្ធិពលសហរដ្ឋអាម៉េរិកដែលមិនអាចទប់បាន គឺផ្អែកលើការសន្មតនិងការប៉ាន់ស្មានដែលគួរឱ្យសង្ស័យក៏ដោយ ក៏ប្រទេសចិនគឺជាប្រទេសតែមួយគត់ ដែលមានសក្តានុពលគំរាមកំហែងដល់ឋានៈរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ជាការពិត ការប្តូរទិសអំណាចអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ស្ថេរភាពនៃប្រព័ន្ធអន្តរជាតិ ប្រសិនបើមហាអំណាចចាស់និងមហាអំណាចថ្មី មិនយល់គ្នាអំពីអភិបាលកិច្ច និងការដឹកនាំនៅក្នុងប្រព័ន្ធអន្តរជាតិ។
ការរះឡើងរបស់ចិននៅទ្វីបអាស៊ី និងកាន់តែខ្លាំងឡើងៗនៅទូទាំងពិភពលោក គឺជាភាពចលាចលភូមិសាស្ត្រនយោបាយដ៏ធំ ដែលសហរដ្ឋអាម៉េរិក ត្រូវប្រឈមមុខ។ បទពិសោធន៍ប្រវត្តិសាស្ត្របានបង្ហាញថា ការធ្វើសមាហរណកម្មមហាអំណាចដែលទើបរះឡើងថ្មីទៅក្នុងប្រព័ន្ធអន្តរជាតិមិនមែនជាការងារងាយស្រួលនោះទេ។
មហាអំណាចដែលងើបឡើងថ្មីនេះ មាននិន្នាការពង្រីកវិសាលភាពនៃសកម្មភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការប៉ុនប៉ងដើម្បីទទួលបាននូវវត្ថុធាតុដើម ទីផ្សារ និងមូលដ្ឋានយោធា ហើយនៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការពង្រីកនេះ ប្រទេសចិន បានពង្រីកសកម្មភាពនិងសហគ្រាសរបស់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន ជាពិសេស បន្ទាប់ពីការដាក់ចេញនូវគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវ៉ាត់ និងផ្លូវ (BRI)។ ដើម្បីធានាដល់ការវិនិយោគ និងគមនាគមន៍ផ្លូវសមុទ្រ ប្រទេសចិនកំពុងពង្រឹងសមត្ថភាពពង្រីកអំណាចរបស់ខ្លួន។ ការពង្រីកកងនាវារបស់ចិនបង្កជាការប្រឈមដល់សហរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងនាមជាមហាអំណាចកងទ័ពជើងទឹកមុនគេ និង «អនុត្តរភាពដែនសមុទ្រ» របស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក។
ក្នុងន័យនេះ ចិនដែលជាដៃគូសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរបស់កម្ពុជា និងជាប្រទេសដែលមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយកម្ពុជាផងនោះ ទំនាក់ទំនងល្អជាមួយចិន កម្ពុជាពិតជាទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍ដ៏មហាសាលទាំងផ្នែកនយោបាយ សន្តិសុខ យុទ្ធសាស្ត្រ និងសេដ្ឋកិច្ច។ ប៉ុន្តែកម្ពុជា ក៏គួរតែរក្សាតុល្យភាពទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប និងបណ្តាប្រទេសនៅអឺរ៉ុបខាងលិចផងដែរ។
យើងត្រូវដឹងថា ចិន ដ្បិតមានសេដ្ឋកិច្ចធំ មានការអភិវឌ្ឍលឿនខ្លាំង និងមានប្រទេសដៃគូច្រើនក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែចិនមិនមានសម្ព័ន្ធមិត្តច្រើនទេ ហើយចិនក៏កំពុងមានភាពរកាំរកូសមួយផ្នែកជាមួយរដ្ឋភាគីសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅអាស៊ាន មួយផ្នែកជាមួយឥណ្ឌា ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ជាប្រទេសជិតខាងចិន កំពុងក្លាយជាសម្ព័ន្ធមិត្តចាក់ទឹកមិនលិចរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក។
បើយើងនិយាយពីសហភាពអឺរ៉ុប និងបណ្តាប្រទេសនៅអឺរ៉ុបខាងលិចវិញ ពួកនេះជាសម្ព័ន្ធមិត្តយុទ្ធសាស្ត្រជាប្រពៃណីរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ថ្វីត្បិតបច្ចុប្បន្ន ដៃគូសម្ព័ន្ធមិត្តទាំងពីរមានការខ្វែគំនិតគ្នាខ្លះលើសេណារីយោមួយចំនួន ប៉ុន្តែក្នុងកាលៈទេសៈចាំបាច់ណាមួយ ពួកគេចាប់គ្នាភ្លាម និងគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមក។ សហភាពអឺរ៉ុប តែងបន្ទរតាមសហរដ្ឋអាម៉េរិក ហើយសហរដ្ឋអាម៉េរិកតែងគាំទ្រសហភាពអឺរ៉ុប។
ជាសេចក្តីសន្និដ្ឋាន ក្នុងជម្រើសនយោបាយ និងទំនាក់ទំនាក់ការបរទេសរបស់ខ្លួន កម្ពុជាត្រូវរក្សានូវគោលការណ៍គ្រឹះនៃនយោបាយការបរទេសដែលបានកំណត់ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ប៉ុន្តែត្រូវតែជានយោបាយដែលឆ្លាតវៃ ដើម្បីទាញផលប្រយោជន៍ជាអតិបរិមាសម្រាប់ប្រជាជាតិយើង។
កម្ពុជា ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវនយោបាយការបរទេសទន់ភ្លន់តែមិនទន់ជ្រាយ បត់បែនតែមិនលក់អធិបតេយ្យនិងឯករាជ្យជាតិ។ នយបាយការបរទេសកម្ពុជា ជានយោបាយផ្កាចម្រុះពណ៌ និងរីកគ្រប់រដូវ។ ក្នុងទំនាក់ទំនាក់ការបរទេសវិញ កម្ពុជាត្រូវរក្សានូវគោលការណ៍គ្រឹះនៃសន្តិសហវិជ្ជមានជាមួយប្រទេសជិតខាង និងប្រទេសដទៃទៀតទាំងអស់នៅលើសកលលោក។ កម្ពុជាមិនត្រូវជ្រើសរើសយកប្រទេសណាមួយមកជំនួសឱ្យប្រទេសណាមួយនោះទេ ពោលគឺកម្ពុជាត្រូវការនូវពិពិធភាពទីផ្សារនិងការទូត ដើម្បីសន្តិភាព ស្ថិរភាព មិត្តភាព វិបុលភាព និងការអភិវឌ្ឍ៕
ដោយ៖ បណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងលោក ស៊ី ជីនពីង ប្រធានាធិបតីចិន
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងលោក ផាតទ្រីក មូហ្វី ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា
លោកបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា