(ភ្នំពេញ)៖ ផេនដា (Panda) សំដៅដល់ខ្លាឃ្មុំម្យ៉ាងដែលជានិម្មិតរូបតំណាងដ៏សំខាន់នៃប្រទសចិន។ តាមរយៈការសិក្សាពីផូស៉ីលបានបង្ហាញថា ខ្លាឃ្មុំផេនដាមានជីវិតនៅលើផែនដីនេះអស់រយៈពេល៨លានឆ្នាំមកហើយ ដែលបានចូលរួមបង្កើតតម្លៃវិទ្យាសាស្ត្រអេកូឡូស៉ី វប្បធម៌ និងសោភ័ណភាព ពិសេសនៅក្នុងដំណើរការប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការការពារជីវចម្រុះ ជាគំរូមួយសម្រាប់ការពារប្រភេទសត្វដែលជិតផុតពូជនៅក្នុងពិភពលោក។ សម្រាប់ប្រទេសចិន ខ្លាឃ្មុំផេនដា គឺជាអត្តសញ្ញាណមួយរបស់មហាយក្សនៅអាស៉ីមួយនេះ។

មានចំណុចសំខាន់ៗមួយចំនួនដែលអ្នកគួរស្គាល់ពីខ្លាឃ្មុំផេនដា រួមមាន៖

* ដើមឫស្សីជាអាហារដ៏ចម្បងរបស់ផេនដា
ខ្លាឃ្មុំផេនដាស៉ីដើមឫស្សីច្រើនណាស់ ពួកវាចំណាយពេលវេលាលើសពីកន្លះថ្ងៃ ដើម្បីស៉ីអាហារ។ ដើម្បីយល់ថា ហេតុអ្វីបានជាផេនដាស៉ីអាហារច្រើនយ៉ាងនេះ អ្នកគួរតែពិនិត្យឲ្យច្បាស់ពីអ្វីដែលពួកវាចូលចិត្ត នោះគឺឫស្សី។ ឫស្សីគឺជាប្រភេទស្មៅដ៏ធំបំផុត តែជាប្រភពអាហារដែលមានថាមពលតិចតួចបំផុត មានប្រូតេអ៉ីនខ្សោយ (low protein) និងមានជាតិហ្វាយបឺរខ្ពស់ (high fiber) ដែលធ្វើឲ្យពិបាករំលាយក្នុងក្រពះ។ ខ្លាឃ្មុំផេនដាស៉ីដើមឫស្សីប្រមាណ២០-៤០ផោនក្នុងមួយថ្ងៃៗ។

* ផេនដា មានចំណុចខ្លះស្រដៀងនឹងពួកមំសាសី
ប្រព័ន្ធរំលាយអាហាររបស់ផេនដា ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងពួកមំសាសីជាងពួកស៉ីស្មៅជាអាហារ ដែលនេះយើងអាចយល់បានថាជាមូលហេតុដែលផេនដាមិនងាយរំលាយរុក្ខជាតិបានល្អឡើយ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ពួកវាមានចំណុចពិសេសដែលអាចជួយក្នុងការទំពារដើមឫស្សីយ៉ាងងាយ ខណៈដែលវាមានថ្គាមដ៏មានថាមពល។

* ពេលផ្អាកស៉ីអាហារ ផេនដាសម្រាកនិងបន្ទោរបង់
ដោយសារតែការរំលាយអាហារមិនបានល្អ លាមករបស់ខ្លាឃ្មុំផេនដាគឺផ្ទុកទៅដោយបំណែកដើមឫស្សីដែលមិនទាន់រំលាយអស់។ ផេនដាបន្ទោរបង់លើសពី១០០ដងក្នុងមួយថ្ងៃៗ និងបង្កជាសំរាមលើសពី៤០ផោនផងដែរ។ ផេនដាក៏ចំណាយពេលច្រើនដើម្បីដេកទៀតផង ព្រោះដោយសារតែរបបអាហាររបស់ពួកវាមានថាមពលតិច។

* កូនខ្ចីរបស់ផេនដា មានទំហំតូចណាស់
កូនខ្ចីរបស់ផេនដាកើតមកសុទ្ធតែងងឹតភ្នែក ខ្សោយ និងល្អិតខ្លាំងបំផុត ហើយទម្ងន់ត្រឹមតែប្រមាណ០.៣១ផោន ខណៈផេនដាញីពេញវ័យមានទម្ងន់២២០ផោន។ ហេតុអ្វីបានជាកូនខ្ចីរបស់ផេនដាមានទំហំតូចយ៉ាងនេះ? ចំណីអាហាររបស់មេវាដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការបកស្រាយសំណួរនេះ។ ព្រោះតែការរំលាយអាហារមានភាពយឺតនោះ មេរបស់ខ្លាឃ្មុំផេនដាមានកម្រិតអុកស៉ីសែនក្នុងឈាមទាប ដូច្នេះកូនផេនដាអាចទទួលបានអុកស៉ីសែនពីខាងក្រៅនៃស្បូន។

* រោមពណ៌សនិងខ្មៅរបស់ផេនដាអាចជួយពួកវាបំបាំងខ្លួន
យើងអាចសង្កេតមើលពីចំណីរបស់ខ្លាឃ្មុំផេនដា ដើម្បីជួយឲ្យបានយល់ពីមូលហេតុដែលថាពណ៌របស់វាមានស្ថានភាពនេះ។ ខ្លាឃ្មុំផេនដាមិនរក្សាខ្លាញ់ដើម្បីទុកប្រើក្នុងរដូវរងារដូចសត្វខ្លាឃ្មុំដទៃទៀតឡើយ ហេតុនេះពួកវាត្រូវតែស៉ីដើមឫស្សីរៀងរាល់ឆ្នាំ។ ដោយសារវាតែងតែដើររកដើមឫស្សីមកស៉ីនោះ វាពិបាកនឹងលាក់ខ្លួនដូចសត្វដទៃ។ ដូច្នេះប្រហែលជារោមពណ៌សអនុញ្ញាតឲ្យពួកវាបន្លំក្នុងទីតាំងដែលមានព្រិលធ្លាក់ ហើយរោមពណ៌ខ្មៅអនុញ្ញាតឲ្យពួកវាបន្លំខ្លួននៅទីតាំងដែលមានម្លប់។ កាលពីមុន ខ្លាឃ្មុំផេនដារស់នៅកន្លែងដែលវាប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំង ដោយសារសត្វដទៃចាប់ជាចំណីជាងសព្វថ្ងៃនេះទៅទៀត ដូច្នេះនៅសម័យនោះពួកវាប្រហែលជាពឹងផ្អែកខ្លាំងទៅលើសមត្ថភាពបន្លំខ្លួន។ សព្វថ្ងៃនេះ ផេនដាមិនមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំង ដោយសារសត្វដែលចាប់វាជាចំណីទេ ប៉ុន្តែដោយសារការបាត់បង់ប្រភពអាហារដ៏សំខាន់ នោះគឺដើមឫស្សី។ ដំណឹងដ៏ល្អ គឺថាស្ថានភាពនៃការអភិរក្សខ្លាឃ្មុំផេនដាបានលទ្ធផលល្អខ្លាំងណាស់ ពោលប្រែពីស្ថានភាពងាយរងគ្រោះមកជាអាចអភិរក្សបានវិញ។

ការប៉ាន់ស្មានមួយបង្ហាញថាមានខ្លាឃ្មុំផេនដា១,៨៥០ក្បាលក្នុងប្រទេសចិន ហើយនេះជាចំនួនកើនឡើង១៧ភាគរយ បើធៀបនឹងទសវត្សរ៍មុន។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ខ្លាឃ្មុំផេនដានៅតែប្រឈមមុខនឹងការគំរាមកំហែងដ៏ចម្បង ដោយសារតែប្រភពចំណី។ ការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សបានបង្កឲ្យខ្លាឃ្មុំផេនដាទៅរស់នៅតាមតំបន់ភ្នំឆ្ងាយៗ ដែលជាទីដាច់សង្វែងពីដើមឫស្សី។ បន្ថែមលើនេះ ការគំរាមកំហែងដោយសារការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនាំឲ្យមាន១/៣នៃដើមឫស្សី ត្រូវបាត់បង់ផងដែរ៕

ដោយ៖ អាន គុន្ធធារ៉ា