(ភ្នំពេញ)៖ ក្រសួងបរិស្ថាន បានប្រារព្ធពិធីអបអរសាទរទិវាអូហ្សូនអន្តរជាតិ ១៦ កញ្ញា ២០២៤ ក្រោមប្រធានបទ «ខួបទី៣៧ឆ្នាំនៃពិធីសារម៉ុងរ៉េអាល់៖ ការជំរុញសកម្មភាពអាកាសធាតុ -Montreal Protocol: Advancing Climate Action» នៅថ្ងៃទី១៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤។
ពិធីនេះបានធ្វើឡើងនៅមជ្ឈមណ្ឌលសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា ជប៉ុន CJCC រាជធានីភ្នំពេញ ក្រោមអធិបតីភាពលោក សាប៊ូ អូហ្សាណូ រដ្ឋលេខាធិការតំណាងលោកបណ្ឌិត អ៊ាង សុផល្លែត រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថាន។
ព្រឹត្តិការណ៍នេះ រៀបចំឡើងដើម្បីអបអរសាទរសមិទ្ធផលនៃពិធីសារម៉ុងរ៉េអាល់ និងបន្តចូលរួមការពារបរិយាកាស និងស្រទាប់ អូហ្សូនសំដៅចូលរួមចំណែកដល់ការថែរក្សាស្រទាប់អូហ្សូន និងកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុតាមរយៈការបំផុសស្មារតីប្រជាជន សិស្សានុសិស្ស និស្សិតឱ្យមានការយល់ដឹង និងស្រលាញ់បរិស្ថាន នៃភពផែនដី។
នៅក្នុងសារផ្លិខិតចូលរួមអបអរសាទរទិវាអូហ្សូនពិភពលោក លោកបណ្ឌិត អ៊ាង សុផល្លែត បានលើកឡើងថា ស្រទាប់អូហ្សូនត្រូវបានគម្រាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ និងប្រឈមទៅនឹងការធ្លុះធ្លាយ ដែលបង្កឡើងដោយសារធាតុបំផ្លាញស្រទាប់អូហ្សូន។ សារធាតុបំផ្លាញស្រទាប់អូហ្សូន គឺជាសារធាតុ ដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងកំប៉ុងស្ពៃ និងបរិក្ខារត្រជាក់ ក្នុងនោះរួមមានសារធាតុក្លរ៉ូភ្លុយអរ៉ូកាបួន (CFC) និងសារធាតុហាយជ្រុំក្លរ៉ូភ្លុយអរ៉ូកាបូន (HCFC)។ សារធាតុទាំងនោះ ក៏មានសក្តានុពលធ្វើឱ្យ កើនកម្ដៅផែនដីខ្ពស់ផងដែរ។
លោកបណ្ឌិត អ៊ាង សុផល្លែត បានបន្តថា តាមរយៈកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នាក្នុងការអនុវត្តពិធីសារម៉ុងរ៉េអាល់ របស់ប្រជាជាតិជាច្រើនលើសកលលោករហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ យើងបានកាត់បន្ថយ និងឈានទៅលុបបំបាត់សារធាតុបំផ្លាញស្រទាប់អូហ្សូន ដើម្បីទប់ស្កាត់ការបំផ្លាញស្រទាប់អូហ្សូន ដែលជាការគំរាមកំហែងដ៏ធំបំផុតចំពោះមនុស្សជាតិ។ ជាក់ស្តែងក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៩៩០ ដល់ឆ្នាំ២០១០ ពិភពលោកបានរួមគ្នាកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិកទៅក្នុងបរិយាកាស ប្រមាណ១៣៥ពាន់លានតោន ក្រោមការអនុវត្ត ពិធីសារម៉ុងរ៉េអាល់។ ជាលទ្ធផល ចាប់ពីឆ្នាំ២០០០មក ស្រទាប់អូហ្សូនបានផ្ចិតឡើងវិញ ក្នុងអត្រា ប្រមាណពី១-៣% ក្នុងមួយឆ្នាំ និងបានជួយបន្ថយការឡើងកម្ដៅផែនដីផងដែរ។ អនុសញ្ញាទីក្រុងវីយ៉េន និងពិធីសារម៉ុងរ៉េអាល់ត្រូវបានសាទរយ៉ាងខ្លាំងជាអនុសញ្ញា និងពិធីសារដែលទទួលបានការផ្តល់សច្ចាប័នជាសកលនិងជោគជ័យបំផុត ក្នុងការកាត់បន្ថយ និងលុបបំបាត់សារធាតុ បំផ្លាញស្រទាប់អូហ្សូននិងសារធាតុត្រជាក់ ធៀបជាមួយនឹងអនុសញ្ញា ពិធីសារ និងកិច្ចព្រមព្រៀងពហុភាគី ផ្សេងទៀត។ តាមរយៈអនុសញ្ញា និងពិធីសារនេះប្រទេសទាំងអស់នៅលើពិភពលោករួមគ្នាយ៉ាងសកម្ម ក្នុងការលុបបំបាត់សារធាតុបំផ្លាញស្រទាប់អូហ្សូន និងបានដាក់ស្រទាប់អូហ្សូននៅលើផ្លូវឆ្ពោះទៅរកការស្តារ ឡើងវិញ ដើម្បីការពារជីវិតទាំងអស់នៅលើផែនដី។
នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បរិក្ខារត្រជាក់បានរួមចំណែក ២០% នៃការប្រើប្រាស់ថាមពលអគ្គិសនីសរុប ហើយត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងកើនឡើងទ្វេដងនៅឆ្នាំ២០៥០។ ការអនុវត្តវិសោធនកម្មទីក្រុងគឺហ្គាលី រួមជាមួយនឹងការផ្លាស់ប្តូរទៅប្រើប្រាស់បរិក្ខារត្រជាក់មានប្រសិទ្ធភាពថាមពលខ្ពស់នឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ ដល់ការកាត់បន្ថយការកើនឡើងកម្ដៅផែនដីទ្វេដង។
លោករដ្ឋមន្រ្តីបានបន្ថែមថា ក្នុងនាមជារដ្ឋភាគី ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់សារធាតុក្លរ៉ូភ្លុយអរ៉ូកាបួន (CFC) ទាំងស្រុងក្នុងឆ្នាំ២០១០ ហើយក៏កំពុងបន្តអនុវត្តផែនការគ្រប់គ្រងសារធាតុ ហាយដ្រូក្លរ៉ូភ្លុយអរ៉ូកាបូន (HCFC) ស្របតាមកាតព្វកិច្ចដែលមានចែងក្នុងពិធីសារម៉ុងរ៉េអាល់។ ថ្មីៗនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានអនុម័តដាក់ឱ្យអនុវត្តក្រមបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ និងកំពុងរៀបចំផែនការ គ្រប់គ្រងសារធាតុ HFCS ក្នុងការអនុវត្តវិសោធនកម្មទីក្រុងគីហ្គាលី នៃពិធីសារម៉ុងរ៉េអាល់ដែលកម្ពុជា បានផ្តល់សច្ចាប័ននៅថ្ងៃទី០៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ ក្នុងក្តីសង្ឃឹមថាការកើនកម្ដៅភពផែនដីអាចត្រូវបាន កាត់បន្ថយរហូតដល់ ០,៥°C នៅចុងសតវត្សរ៍នេះ ប្រសិនបើវិសោធនកម្មទីក្រុងគីហ្គាលីត្រូវបានផ្តល់ សច្ចាប័នជាសកល និងអនុវត្តបានពេញលេញ។ ក្នុងន័យនេះ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាប្តេជ្ញាបន្តចូលរួម ជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិ ក្នុងការអនុវត្តឱ្យបានជោគជ័យនូវរាល់កាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន សំដៅធានាឱ្យបាន នូវប្រសិទ្ធភាពនៃការកាត់បន្ថយ និងការលុបបំបាត់ការប្រើប្រាស់សារធាតុបំផ្លាញស្រទាប់អូហ្សូន និងសារធាតុដែលមានសក្តានុពលកម្ដៅសកលខ្ពស់។
សូមបញ្ជាក់ថា ដើម្បីប្រារព្ធ ទិវាអូហ្សូនពិភពលោក ១៦ កញ្ញា» ដែលជាខួបលើកទី៣៩ នៃ «អនុសញ្ញា ទីក្រុងវីយ៉េន ស្តីពីកិច្ចការពារស្រទាប់អូហ្សូន» ឆ្នាំ១៩៨៥ និងត្រូវជាខួបលើកទី៣៧ នៃ «ពិធីសារម៉ុងរ៉េអាល់ ស្តីពីសារធាតុបំផ្លាញស្រទាប់អូហ្សូន» ឆ្នាំ១៩៨៧។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៥ មក លេខាធិការដ្ឋានអូហ្សូននៃ អង្គការកម្មវិធីបរិស្ថានសហប្រជាជាតិ បានកំណត់យកថ្ងៃទី១៦ ខែកញ្ញា រៀងរាល់ឆ្នាំ ជាថ្ងៃប្រារព្ធខួប «ទិវាអូហ្សូនពិភពលោក» ដើម្បីរំលឹកដល់ថ្ងៃបង្កើតពិធីសារម៉ុងរ៉េអាល់ ក៏ដូចជាអបអរសាទរដល់សមិទ្ធផល និងវឌ្ឍនភាពជាបន្តបន្ទាប់ ដែលយើងរួមគ្នាសម្រេចបានសំដៅឆ្ពោះទៅការពារស្រទាប់អូហ្សូន និងកាត់បន្ថយការកើនកម្ដៅភពផែនដី៕
