(សៀមរាប)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤នេះ សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានអញ្ជើញជាអធិបតីភាព ដ៏ខ្អង់ខ្ពស់បើកកិច្ចប្រជុំកំពូលសៀមរាប-អង្គរ ស្តីពីពិភពលោកមួយដែលគ្មានមីន។

កិច្ចប្រជុំកំពូលសៀមរាប-អង្គរ ស្តីពីពិភពលោកគ្មានមីន មានការអញ្ជើញចូលរួមដោយគណៈប្រតិភូសរុបប្រមាណ ៧០០នាក់មកពីប្រទេស និងអង្គការដៃគូ​ពាក់​ព័ន្ធអនុសញ្ញាអូតាវ៉ាជាង១៥០។

ខាងក្រោមជាខ្លឹមសារសំខាន់ៗរបស់សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ឱកាសអញ្ជើញបើកកិច្ចប្រជុំកំពូលសៀមរាប-អង្គរ ស្តីពីពិភពលោកមួយដែលគ្មានមីន៖

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា សម្តេចសេចក្តីសោមនស្សក្រៃលែងក្នុងការស្វាគមន៍ ព្រះអង្គម្ចាស់, ឯកឧត្តម, លោកជំទាវ, លោក, លោកស្រី មកកាន់កម្ពុជា ដើម្បីចូលរួមក្នុង កិច្ចប្រជុំកំពូលសៀមរាប-អង្គរ ស្តីពី «ពិភពលោកមួយដែលគ្មានមីន» ដែលត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើឡើងជាលើកដំបូងនៅទ្វីបអាស៊ី។ ភ្ញៀវកិត្តិយសទាំងអស់ បានមកដល់ប្រទេសមួយ ដែលមានការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងខ្លាំង ប្រកបដោយភាពធន់ និង ក្តីសង្ឃឹម, ពីប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេស ដែលរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងជាងគេដោយសារមីន ទៅជាប្រទេសឈានមុខមួយនៅក្នុងការតស៊ូមតិ ដើម្បីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាសកលក្នុងការលើកកម្ពស់ពិភពលោកដែលគ្មានមីន។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា ការជួបជុំរបស់យើងនៅទីក្រុងប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ ជាភស្តុតាងដ៏មានឥទ្ធិពលមួយនៃការប្តេជ្ញាចិត្តរួមគ្នា របស់យើងក្នុងកសាងពិភពលោកមួយដែលកាន់តែមានសុវត្ថិភាព។ ក្នុងយុគសម័យដែលមានជម្លោះប្រដាប់អាវុធ និងការប្រឈមមុខផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ វាជាការចាំបាច់ក្នុងការទទួលស្គាល់អំពីភាពបំផ្លិចបំផ្លាញបង្កឡើងដោយអាវុធប្រល័យ ជាពិសេសគ្រាប់មីនប្រឆាំងមនុស្ស។ ឧបករណ៍ទាំងនេះនៅតែបន្តបំផ្លាញ និងសម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវិលស្លូតត្រង់ សូម្បីតែក្រោយការបញ្ចប់សង្គ្រាម។ បទពិសោធន៍របស់កម្ពុជា ជាភស្តុតាងដ៏ច្បាស់លាស់នៃការរងគ្រោះនេះ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា អនុសញ្ញាស្តីពីការហាមការប្រើប្រាស់ ការរក្សាទុក ការផលិត និង ការផ្ទេរគ្រាប់មីនប្រឆាំងមនុស្ស និង ការបំផ្លាញគ្រាប់មីន ឬ អនុសញ្ញាអូតាវ៉ា ពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ហើយបានក្លាយជាបទដ្ឋានសកលមួយ ក្នុងការប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់អាវុធបែបនេះ និងជាបង្គោលនៃក្តីសង្ឃឹមសម្រាប់ប្រទេសដែលរងផលប៉ះពាល់។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា ប្រទេសកម្ពុជា ធ្លាប់ជាទឹកដីនៃសន្ដិភាព បានធ្លាក់ចូលក្នុងជម្លោះភូមិសាស្ត្រនយោបាយ នៃសង្រ្គាមត្រជាក់ កាលពី៥៤ឆ្នាំមុន។ ទឹកដីដែលពោរពេញដោយសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌដ៏អស្ចារ្យដូចជាប្រាសាទអង្គរវត្ត បានឆ្លងកាត់នូវសោកនាដកម្មដ៏គួរឱ្យសោកសង្រេងបំផុត រួមមានការទម្លាក់គ្រាប់បែកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនលើកច្រើនសារ អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងសង្គ្រាមស៊ីវិលរាប់ទសវត្សរ៍។ ប្រជាជនកម្ពុជារាប់លាននាក់បានបាត់បង់ជីវិត ហើយផ្ទៃដីរាប់ពាន់គីឡូម៉ែត្រក្រឡារបស់កម្ពុជា ត្រូវបានកប់រាយប៉ាយដោយគ្រាប់មីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះផ្សេងទៀតនៃសង្គ្រាម។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា អាថ៌កំបាំងដ៏ខ្មៅងងឹតអំពីគ្រាប់មីនគឺថា ទោះបីជាសន្តិភាពពេញលេញត្រូវបានសម្រេចនៅឆ្នាំ១៩៩៨ ក៏ស្រមោលនៃគ្រាប់មីននៅតែបន្តកើតមាន និងបង្កការគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិតមនុស្ស និងដល់ដំណើរការស្តារឡើងវិញក្រោយសង្គ្រាម។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា ប្រជាជនកម្ពុជាមិនអាចរស់នៅ និងបន្តជីវភាពដូចប្រក្រតីបាននោះទេ ដោយសារទឹកដីរបស់យើងនៅតែរងការបំផ្លិចបំផ្លាញដោយគ្រាប់មីន ហើយការកសាងប្រទេសរបស់យើងឡើងវិញក៏ត្រូវប្រឈមផងដែរ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា ប្រាកដណាស់ ទាំងអ្នកវិនិយោគ និងអ្នកទេសចរនឹងមិនមកប្រទេសដែលមានសញ្ញាក្រហម «ប្រយ័ត្នគ្រាប់មីន» នោះទេ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា ផលប៉ះពាល់ពីសង្រ្គាមលើសតិអារម្មណ៍ និងស្មារតីមានភាពធ្ងន់ធ្ងរដូចគ្នា។ ការរស់នៅជាមួយគ្រាប់មីនបានធ្វើឱ្យប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើន មានភាពលំបាកក្នុងការទទួលយកការពិតនៃសន្តិភាព និងនឹកស្រមៃដល់អនាគតដ៏ភ្លឺស្វាង។ ស្លាកស្នាមដែលគ្រាប់មីនបានបន្សល់ទុក - ទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត - គឺជាការរំលឹកប្រចាំថ្ងៃអំពីភាពរន្ធត់ កាលពីអតីតកាល។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា វឌ្ឍនាភាពដ៏ថ្លៃថ្លារបស់កម្ពុជាក្នុងសកម្មភាពដោះមីននឹងមិនអាចសម្រេចបានទេ ប្រសិនបើគ្មានការជួយគាំទ្រពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ តាមរយៈភាពជាដៃគូជាមួយប្រទេសនិងអង្គការម្ចាស់ជំនួយ ដែលបានផ្ដល់នូវកិច្ចគាំទ្រទាំងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ បច្ចេកទេស និងការលើកទឹកចិត្ត យើងបានបោះជំហានដ៏សំខាន់ក្នុងការសម្រេចគោលដៅ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា មកទល់បច្ចុប្បន្ននេះ យើងបានបំផ្លាញមីនប្រឆាំងមនុស្សជាង១លានគ្រាប់ និងសំណល់ជាតិផ្ទុះចំនួន ៣ លានគ្រាប់។ យើងក៏បានបោសសម្អាតមីនលើផ្ទៃដីជាង ៣.០០០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ដោយបានប្រែក្លាយរាជធានី-ខេត្តចំនួន ១៥ ក្នុងចំណោម ២៥ ជារាជធានី-ខេត្តអស់មីន។ ចំនួនជនរងគ្រោះបានធ្លាក់ចុះពីមធ្យមជាង ៤.៣០០នាក់ ក្នុងមួយឆ្នាំក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ មកតិចជាង ១០០នាក់ ក្នុងមួយឆ្នាំក្នុងរយៈពេលដប់ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា លើសពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបោសសម្អាតគ្រាប់មីន គំនិតផ្តួចផ្តើមជំនួយដល់ជនរងគ្រោះជាច្រើន ក្រោមការសម្របសម្រួលដោយ អាជ្ញាធរគ្រប់គ្រងសកម្មភាពកំចាត់មីននិងសង្រ្គោះជនពិការដោយសារមីន (CMAA) បានផ្តល់ការស្តារនីតិសម្បទា និងគាំទ្រការធ្វើសមាហរណកម្មឡើងវិញ និងការតស៊ូមតិសម្រាប់អ្នករស់រានមានជីវិត តាមរយៈការអប់រំអំពីហានិភ័យ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា សមិទ្ធផលជាច្រើនត្រូវបានកើតឡើង។ សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ដែលមានកំណើនជាមធ្យមក្នុងរង្វង់ ៧% ក្នុងមួយឆ្នាំ មុនការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ-១៩ បានរីកសាយភាយដល់តំបន់ដែលត្រូវបានដោះមីន។ ទឹកដីដែលធ្លាប់ជាវាលមីន ឥឡូវនេះបានក្លាយទៅជាដីមានជីជាតិសម្រាប់ធ្វើកសិកម្ម នគរូបនីយកម្ម និងការអភិវឌ្ឍ ហើយបានជួយប្រជាជនរាប់លាននាក់ចាកចេញពីភាពក្រីក្រ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា ប្រមាណ ៨០% នៃផ្ទៃដីដែលត្រូវបានបោសសម្អាត ត្រូវបានយកទៅប្រើប្រាស់សម្រាប់វិស័យកសិកម្ម ចំណែកនៅផ្ទៃដីនៅសល់ ត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់លំនៅដ្ឋាន និងការអភិវឌ្ឍ រួមមានការសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗ សម្រាប់បង្កើនការតភ្ជាប់ទូទាំងប្រទេស ដែលបានធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើងរីកចម្រើនរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា ជាងនេះទៅទៀត យើងបានផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិរាប់លាននាក់ រួមទាំងវិនិយោគិន មកទស្សនាប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រែក្លាយប្រវត្តិសាស្ត្រសោកនាដកម្មរបស់ខ្លួន ទៅជាមេរៀនដ៏មានអានុភាពមួយសម្រាប់ពិភពលោក ដោយបានតស៊ូមតិប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់មីនប្រឆាំងមនុស្ស និងបង្ហាញពីផលវិបាករយៈពេលវែងរបស់មីន។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា ទោះយ៉ាងណាក្តី ដំណើររបស់យើងនៅវែងឆ្ងាយទៀត។ យើងនៅមានផ្ទៃដីមានគ្រាប់មីនជាង ១.៦០០ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ដែលបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅរបស់ប្រជាជនប្រមាណ ១ លាននាក់។
សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា យើងត្រូវបញ្ជាក់ឡើងវិញនូវការរួបរួមគ្នាក្រោម អនុសញ្ញាអូតាវ៉ា ដែលជាឯកសារដ៏សំខាន់រួម របស់មនុស្សជាតិ។ កម្ពុជាអំពាវនាវឱ្យគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ចូលរួមជាមួយយើងក្នុងបេសកកម្មនេះ ដើម្បីកសាងពិភពលោកមួយដែលមានសុវត្ថិភាព និងសន្តិភាពជាងមុន មិនមែនសម្រាប់តែបច្ចុប្បន្ននេះប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយៗទៀត។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា សូមឱ្យយើងទាំងអស់គ្នាអនុវត្តការប្តេជ្ញាចិត្តនេះ មិនត្រឹមតែជាគោលដៅសម្រាប់មនុស្សជំនាន់នេះប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជាការសន្យាសម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយផងដែរ។ សូមឲ្យសន្និសីទនេះក្លាយជាឱកាសដ៏មានអត្ថន័យមួយ ដោយសេចក្ដីមេត្តា និងគោលបំណងរួមរបស់យើង នឹងចូលរួមកសាងពិភពលោកមួយដែលគ្មានគ្រោះថ្នាក់ដោយសារគ្រាប់មីន។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងសូមជូនពរឱ្យ «កិច្ចប្រជុំកំពូលសៀមរាប-អង្គរ ស្ដីពីពិភពលោកមួយដែលគ្មានមីន» ទទួលបានជោគជ័យ និងសូមជូនពរឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រីទាំងអស់ទទួលបានការស្នាក់នៅក្នុងខេត្តសៀមរាប ប្រកបដោយក្តីសប្បាយរីករាយ ដែលជាទឹកដីនៃប្រាសាទអង្គរវត្តដ៏អស្ចារ្យ៕